DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HBV CHO CỘNG ĐỒNG

Các biện pháp dự phòng viêm gan B

Khám sàng lọc viêm gan B

Khám sàng lọc là bước quan trọng trong việc phòng ngừa viêm gan B. Việc thăm khám sẽ giúp xác định được tình trạng sức khỏe hiện tại đồng thời giúp xác định các bước tiếp theo người bệnh cần làm là gì.

Khám sàng lọc giúp chúng ta trả lời được những câu hỏi sau liên quan đến viêm gan B:

• Tình trạng bản thân có đang mắc viêm gan B không?
• Bản thân có nguy cơ mắc viêm gan B không? Những nguy cơ đó là gì? Người bệnh phải làm gì để giảm thiểu nguy cơ mắc viêm gan B cho bản thân và người xung quanh?
• Chúng ta cần làm gì nếu mình chưa/ hoặc đã mắc viêm gan B?…

Hiện nay, nhiều cơ sở y tế công lập tuyến quận/huyện trở lên hoặc các phòng khám/bệnh viện tư nhân đã và đang cung cấp các dịch vụ tư vấn xét nghiệm viêm gan B. Hãy chủ động thăm khám để biết rõ tình trạng sức khỏe của bản thân, đồng thời nhận thêm tư vấn về điều trị và dự phòng viêm gan B.

Tiêm vắc-xin dự phòng viêm gan B

Tiêm vắc-xin là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa bệnh viêm gan B. Các chuyên gia khuyến nghị nên tiêm vắc-xin dự phòng Viêm gan B trước khi có nguy cơ tiếp xúc với vi-rút (ví dụ như trẻ sơ sinh, trẻ em hay vị thành niên) (2). Phác đồ tiêm thông thường sẽ gồm 3 mũi trong vòng 6 tháng (1). Lưu ý đối với bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo có thể sẽ có phác đồ tiêm khác.

Những ai nên tiêm vắc-xin viêm gan B

Hầu hết mọi người đều nên tiêm phòng viêm gan B, do vắc-xin phòng viêm gan B là an toàn và có hiệu quả. Khoảng 90% số người nhận đầy đủ 3 mũi vắc-xin được bảo vệ khỏi bệnh viêm gan B trong hơn 30 năm (8,9).

Các nhóm đối tượng nên tiêm vắc-xin viêm gan B:

• Tất cả trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ sau sinh.
• Trẻ em và thanh thiếu niên dưới 19 tuổi.
• Người lớn từ 19 – 59 tuổi chưa từng tiêm vắc-xin viêm gan B trước đó.
• Người lớn có nguy cơ cao mắc viêm gan B do di chuyển đến quốc gia nào khác; tiếp xúc với máu ở nơi làm việc, tiếp xúc trong nhà hoặc quan hệ tình dục với người mắc bệnh; tiêm chích ma túy hoặc mắc một số bệnh lý nhất định, ví dụ các bệnh lý gan mạn tính.
• Bất cứ ai muốn phòng ngừa bệnh viêm gan B.

Những ai KHÔNG nên tiêm vắc-xin viêm gan B

Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi tiêm vắc-xin viêm gan B nếu bạn gặp các vấn đề sức khỏe dưới đây (9, 10):

• Từng bị dị ứng nặng với vắc-xin viêm gan B hoặc với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin trước đây.
• Từng dị ứng với nấm men trước đây.
• Mắc bệnh vừa hoặc nặng.
• Đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Phụ nữ mang thai không nên tiêm vắc-xin Heplisav – B hoặc PreHevbrio cho đến khi có thêm thông tin an toàn cho nhóm đối tượng này.

Các biện pháp phòng ngừa không đặc hiệu

Các biện pháp phòng ngừa không đặc hiệu bao gồm:

• Không dùng chung bơm kim tiêm.
• Luôn đeo găng tay khi tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở của người khác.
• Thực hiện an toàn tình dục (sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su).
• Vô trùng các thiết bị dùng khi xăm.
• Không dùng chung các vật dụng cá nhân có thể dính máu như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, dụng cụ cắt móng,…

*Lưu ý: các vật dụng thông thường như bát, đũa, cốc, khăn, quần áo,… không lây truyền Viêm gan

Do viêm gan B lây truyền qua đường máu, nên tránh tiếp xúc trực tiếp máu và dịch thể của người khác. Bạn tình hoặc vợ/chồng của người mắc viêm gan B cũng nên khám sàng lọc viêm gan B. Nếu họ chưa mắc viêm gan B, hãy tiêm vắc-xin phòng bệnh. Người mắc bệnh viêm gan có thể bảo vệ người khác khỏi việc bị lây nhiễm bằng cách cung cấp thông tin về tình trạng mắc bệnh của mình cho bác sĩ, nha sĩ và những chuyên gia sức khỏe khác, can thiệp thuốc kháng virus cũng là một phương pháp giúp không lây nhiễm HBV ra cộng đồng (1).

Dự phòng viêm gan B khi nghi ngờ đã tiếp xúc với nguồn lây vi-rút

Khi bản thân có phơi nhiễm với người bệnh viêm gan B, hãy đến cơ sở y tế gần nhất để có thể sàng lọc và nhận tư vấn từ bác sĩ. Thông thường, các bác sĩ sẽ chỉ định cho người nghi ngờ tiếp xúc với vi-rút tiêm 1 mũi vắc-xin viêm gan B, hoặc Globulin miễn dịch đặc hiệu viêm gan B (HBIG) để dự phòng lây nhiễm ngay sau khi tiếp xúc với vi-rút, hiệu quả tốt nhất trong vòng 24 giờ đầu tiên kể từ khi tiếp xúc với vi-rút (1).

Tài liệu tham khảo

1. Viêm gan B
2. Sự khác biệt giữa viêm gan B và viêm gan C
3. Hướng dẫn tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên
4. ENGERIX-B – Vắc-xin viêm gan B tái tổ hợp
5. RECOMBIVAX HB^® – Vắc-xin viêm gan B tái tổ hợp
6. PREHEVBRIO – Vắc-xin viêm gan B tái tổ hợp
7. Vắc-xin viêm gan B và Immunoglobulin
8. An toàn tiêm chủng vắc-xin viêm gan B
9. Khi nào cần tiêm vắc-xin viêm gan B