Thời kỳ mang thai dẫn đến những thay đổi đáng kể về sức khỏe và tâm lý của phụ nữ. Vì vậy, việc quản lý đối với phụ nữ mang thai nhiễm viêm gan B (VGB) cũng cần có một vài điểm cần lưu ý hơn so với các đối tượng khác. Những lưu ý đó bao gồm quản lý tác động của HBV lên sức khỏe của mẹ và thai nhi, tác động của thai kỳ lên quá trình nhiễm HBV, điều trị HBV trong thai kỳ và dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.
Đối với các bà mẹ nhiễm VGB cấp tính trong thai kỳ, Virus VGB không gây quái thai tuy nhiên nếu xuất hiện tình trạng suy gan cấp có thể gây rối loạn đông máu dẫn tới thai lưu, sảy thai, vì vậy cần tới cơ sở y tế thăm khám và điều trị. Việc điều trị bằng thuốc kháng vi-rút có thể chưa cần thiết, trừ khi bà mẹ có suy gan cấp tính hoặc viêm gan nặng kéo dài. Các bà mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có chỉ định loại thuốc phù hợp nhất.
Trong trường hợp bà mẹ đã mắc VGB mạn tính, sẽ không có ảnh hưởng lớn nếu bà mẹ không bị mắc bệnh gan tiến triển. Tuy nhiên, hệ miễn dịch của bà mẹ cũng bị thay đổi do tình trạng mang thai, vì vậy, một số tình trạng xấu có thể xảy ra bao gồm các đợt bùng phát bệnh gan, bệnh gan tiến triển xấu, tăng tải lượng vi rút VGB. Vì thế, các bà mẹ mắc VGB mạn tính cần được sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa gan trong suốt thai kỳ để chỉ định điều trị kịp thời, đánh giá tác động của bệnh đến thai nhi và đánh giá nguy cơ kháng thuốc. Bệnh nhân cũng cần làm các xét nghiệm hóa sinh gan cần thiết 3 tháng/ lần trong thời kỳ mang thai và kéo dài đến 6 tháng sau sinh. Bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc kháng vi-rút cho bà mẹ tương tự như chỉ định cho bệnh nhân không mang thai. Cụ thể, liệu pháp kháng vi-rút được khuyến cáo cho bệnh nhân có ALT tăng cao liên tục >2 lần so với bình thường, HBV DNA >20.000 IU/mL ở bệnh nhân dương tính với HbeAg, hoặc HBV DNA ≥2000 IU/mL ở bệnh nhân âm tính với HbeAg. Trong trường hợp cần được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút, các bà mẹ cần được chỉ định các loại thuốc an toàn và nguy cơ kháng thuốc thấp như Tenofovir disoproxil fumarat (TDF) hoặc lamivudin. Trong đó, TDF là thuốc được ưu tiên.
Một số lưu ý khác trên nhóm phụ nữ đang ở độ tuổi sinh sản: (1) Đối với phụ nữ đang điều trị viêm gan B mạn muốn có thai, nếu đang điều trị bằng thuốc không phải TDF thì chuyển sang TDF trước khi dự kiến có thai ít nhất 2 tháng; (2) Đối với phụ nữ mới phát hiện có thai trong khi đang điều trị kháng vi rút, tiếp tục điều trị TDF, nếu đang điều trị thuốc không phải TDF thì chuyển sang TDF.
Như vậy, dù đang trong tình trạng mắc VGB cấp tính hay mạn tính, phụ nữ mang thai cũng cần có sự theo dõi sát sao của bác sĩ chuyên khoa, tiến hành xét nghiệm định kỳ và điều trị đúng theo chỉ định và kịp thời thông báo với bác sĩ nếu có bất thường về sức khỏe để được cấp cứu kịp thời, đảm bảo sức khỏe cho cả sản phụ và thai nhi. Bên cạnh đó điều quan trọng các bệnh nhân cần phải theo dõi và điều trị dự phòng lây nhiễm HBV từ mẹ sang con.
Tài liệu tham khảo: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh viêm gan vi rút B (ban hành kèm theo quyết định số: 3310/QĐ-BYT ngày 29 tháng 7 năm 2019 của bộ trưởng Bộ Y tế)
